Yến sào là gì? Cách phân biệt ĐÚNG nhất các loại yến sào hiện nay

1. Yến sào là gì?      

Yến sào là chiếc tổ của chim yến, được chính mỗi con chim yến nhả nước dãi của mình mà xây lên. Nước dãi của chim yến nhả ra, khi tiếp xúc với không khí sẽ bị đông cứng lại và tạo thành tổ yến.    

“Sào” trong từ yến sào này có nghĩa là “tổ”. Bởi vậy, yến sào còn được gọi với các tên khác là “tổ yến” hay “tổ yến sào”.      

Yến Sào Heli - là thương hiệu yến sào thuộc Công ty CP Thương mại & Dịch vụ HeliFine

Trong tổ yến sào có chứa tới hơn 10 loại axit amin quan trọng và nhiều khoáng chất vô cùng bổ dưỡng. Bởi vậy, yến sào từ xa xưa đã được xếp vào là loại thức ăn cao lương mỹ vị, chỉ để dâng cho các bậc vương tôn, hoàng thất.    

Ngày nay, yến sào được nuôi và khai thác phổ biến hơn, mức giá cũng không còn quá đắt đỏ, khoảng 3 - 6 triệu đồng/lạng. Nhiều gia đình đã mua tổ yến sào về chưng ăn tẩm bổ thường xuyên, nhiều doanh nghiệp sử dụng yến sào làm quà biếu tặng đối tác, khách hàng, hoặc làm quà tặng Tết – vừa sang trọng, vừa mang lời chúc sức khoẻ ý nghĩa.    

2. Cách phân biệt các loại yến sào hiện nay  

Yến sào đã trở thành cái tên không còn quá xa lạ trong đời sống hằng ngày của người Việt Nam. Tuy nhiên, lại có quá nhiều thuật ngữ và các tên gọi khác nhau khiến cho khách hàng, người muốn mua tổ yến về ăn, không biết đường nào mà phân biệt.

Trong bài viết này, HeliFine Team xin giúp bạn tổng hợp lại, hiểu và phân biệt đúng các loại yến sào phổ biến nhất trên thị trường hiện nay nhé!  

2.1 Phân loại theo màu sắc  

Dựa vào màu sắc, tổ yến được chia làm 3 loại là: huyết yến, hồng yến và bạch yến (hay còn gọi là yến trắng).    

2.1.1 Huyết yến là gì?    

Huyết yến tức là yến có màu đỏ như máu. Đây là loại tổ yến cực kỳ hiếm, chỉ chiếm khoảng chưa đến 10% sản lượng yến sào trong tự nhiên. Các nhà khoa học cũng chưa giải thích được tại sao lại có huyết yến. Là do môi trường sinh sống, thức ăn hay nơi làm tổ của loài chim yến mà nó có màu sắc như vậy?  

>> Xem thêm: Yến huyết là gì? Giá "đắt cắt cổ" còn không có để mua    

Hồng yến - Huyết yến & Bạch yến. 

2.1.2 Hồng yến là gì?  

Hồng yến là những tổ yến có màu cam, vàng và phớt hồng. Màu sắc này được bắt nguồn từ sự tương tác giữa nước dãi của chim yến kết tụ với các khoáng chất có trên vách đá, hang động trên đảo.    

Hồng yến và huyết yến là hai dòng yến sào quý hiếm bậc nhất hiện nay, chỉ có thể tìm thấy trong tự nhiên, chứ không thể nuôi trong nhà được. Chúng ta chỉ có thể tìm thấy hồng yến hoặc huyết yến ở những vách đá cheo leo, hiểm trở. Vì quá trình thu hoạch khó khăn  và nguy hiểm như vậy, nên giá thành của hai loại yến này cũng cực kỳ đắt đỏ.    

2.1.3 Bạch yến là gì?  

Bạch yến hay yến trắng, là loại tổ yến phổ biến nhất hiện nay. Đa số các loại tổ yến được khai thác từ các đơn vị nuôi yến trong nhà hiện nay cũng đều là các tổ yến trắng. Vì vậy, yến trắng có giá thành hợp lý hơn rất nhiều so với hồng yến và huyết yến.

2.2  Phân loại theo nguồn gốc khai thác tổ yến  

Dựa vào nguồn gốc khai thác tổ yến, ta phân biệt được hai loại là yến đảo và yến nhà.  

2.2.1 Yến đảo là gì?

-    Yến đảo là các loại tổ yến được khai thác tự nhiên từ các hoang đảo cheo leo, hiểm trở; rất ít hoặc hầu như không có sự tác động của con người đến sự làm tổ của chim yến.  

Yến đảo thường có màu hơi vàng, hình dạng cum tròn và nhỏ hơn yến nhà

2.2.2  Yến nhà là gì?

-    Yến nhà là các loại tổ yến được khai thác từ các đơn vị nuôi yến trong nhà. Họ xây nhà yến với các tiêu chuẩn khắt khe về độ ẩm, ánh sáng, âm thanh,… để dẫn dụ chim yến vào sinh sống và xây tổ. Từ đó khai thác tổ yến.  

Yến nhà thường có màu trắng ngà, tổ lớn hơn và bề mặt phẳng hơn Yến đảo

2.2.3 Sự khác nhau giữa yến đảo và yến nhà   

- Do thời tiết thiên nhiên khắc nghiệt nên những tổ yến đảo thường có bề mặt sần sùi, và đa số có màu sắc vàng đậm do tổ yến già, để lâu chưa khai thác. Yến đảo thường có hình dạng cum tròn và nhỏ hơn yến nhà. Phần chân tổ yến đảo thường rất cứng để bám vào các vách đá gồ ghề.    

- Ngược lại, tổ yến trong nhà thường có màu trắng ngà, kích thước tổ lớn hơn, lông nhiều hơn và bề mặt phẳng hơn.

2.2.4 Yến đảo tự nhiên có tốt hơn yến nuôi trong nhà không? 

- Có người cho rằng yến đảo tự nhiên tốt hơn yến nhà vì thấy giá yến tự nhiên cao hơn rất nhiều yến nuôi. Quan điểm này có thể đúng bởi yến tự nhiên được sinh trưởng và phát triển, làm tổ trong môi trường biển đảo đặc trưng, hấp thu những gì tốt nhất từ thiên nhiên và cá thể chim yến tự nhiên có phần thích nghi tốt hơn với môi trường.  

- Cũng có ý kiến cho rằng, yến tự nhiên có giá thành cao là do sản lượng không nhiều, khai thác khó khăn, mất nhiều công sức mới thu hoạch và khai thác được tổ yến trên những vách đá cao.

- Tuy nhiên, thực tế thì chim yến nuôi trong nhà cũng đều hoàn toàn kiếm ăn ngoài tự nhiên giống như yến đảo là các côn trùng trên không trung và thức uống là các giọt sương mai tinh khiết. Các nhà khoa học nhận định, thành phần dưỡng chất trong yến tự nhiên và yến nuôi không quá chênh lệch, bạn có thể lựa chọn yến nhà để tiết kiệm chi phí và dễ dàng hơn trong quá trình làm sạch.

- Đôi khi, việc định giá thành sản phẩm, có thể là vì mùi vị hoặc trải nghiệm khi ăn khác nhau, mang lại cảm nhận giá trị sản phẩm khác nhau.

2.3 Phân loại theo quy trình chế biến

Dựa vào quy trình khi chế biến tổ yến, ta có các loại yến thô, yến rút lông nguyên tổ, yến tinh chế.  

2.3.1 Yến thô  

Yến thô chính là những tổ yến nguyên vẹn vừa được thu hái xuống, chưa qua bất kỳ một công đoạn xử lý sơ chế nào. Bởi vậy, yến thô là tổ yến vẫn còn bám lẫn lông yến và tạp chất.  

Tại HeliFine.vn, các tổ yến thô được bán tới tay Quý khách hàng là những tổ yến thô đã được chọn lọc ít lông, loại bỏ các tạp chất khó làm sạch như: phân chim và những mảng bám bẩn cát, sạn,…

Yến thô được làm sạch và đem đi chế biến sẽ nở to ra gấp 2 - 3 lần so với kích thước ban đầu.   Rất nhiều khách hàng lựa chọn mua yến thô về để tự nhặt lông. Một phần là tiết kiệm chi phí chế biến, một phần là vì muốn chính mình chọn tổ yến nguyên vẹn ban đầu, chưa qua xử lý sơ chế để cảm thấy được an tâm về nguồn gốc yến thật hơn.

 2.3.2    Yến rút lông nguyên tổ (hay Yến sơ chế rút lông)

 -   Yến rút lông nguyên tổ hay yến sơ chế rút lông là những tổ yến khi sơ chế, chỉ có sự can thiệp thủ công rất ít. Người thợ chỉ phun sương để nhặt sạch lông chim và tạp chất (cát, sạn,…). Sau khi sơ chế, tổ yến hầu như giữ nguyên hình dạng ban đầu, bởi vậy nên được gọi là yến rút lông nguyên tổ.  

-    Yến rút lông nguyên tổ là loại tổ yến đẹp nhất, to nhất, ít lông nhất, được chọn lọc trong mỗi đợt khai thác. Tổ yến còn nguyên vẹn hình dáng tổ chim, đặc biệt là vẫn còn chân yến.  

Yến nguyên tổ rút lông có bề mặt sợi dày & dài, gần như giữ nguyên hình dạng tổ ban đầu. 

2.3.2.1    Yến rút lông nguyên tổ form yến đảo là gì?

Trong quá trình sơ chế các loại yến rút lông nguyên tổ, người ta chọn ra các loại tổ yến to đẹp, có gân sợi bề mặt yến dày, màu hơi ngả vàng; rồi trong quá trình phun sương làm mềm tổ yến, người ta định hình lại cho tổ yến hơi khum cong cong, giống hình dạng tổ yến đảo tự nhiên, đẹp mắt và được ưa chuộng hơn.    

Yến rút lông nguyên tổ được định hình theo form yến đảo, có màu vàng nhạt, cum tròn và bề mặt sợi to, dày, đẹp mắt.

2.3.2.2    Yến rút lông KHÔ nguyên tổ là gì?  

-    Trong dòng yến rút lông nguyên tổ, còn có loại “Yến rút lông KHÔ nguyên tổ”. Đây có thể gọi là dòng yến cao cấp nhất trong các loại yến.  

Đúng như tên gọi, Yến rút lông khô nguyên tổ là loại tổ yến được làm sạch KHÔNG qua bất kỳ quá trình phun sương hay ngâm nước nào. Mà người thợ chỉ ủ ẩm rất ít, cho tổ yến nở ra rất nhẹ, rồi dùng nhíp chuyên dụng nhặt sạch lông, sạch bụi bẩn, hoàn toàn bằng tay thủ công. Quy trình này đòi hỏi người thợ phải có tay nghề khéo léo lâu năm, kỹ thuật rất tốt mới cho ra những tổ yến đẹp mắt và giữ nguyên hình dáng ban đầu.  

Yến rút lông khô nguyên tổ là loại yến cao cấp, loại đẹp nhất, gần như giống hoàn toàn tổ yến vừa hái xuống. 

Để làm được dòng yến rút lông khô nguyên tổ thượng hạng này, đòi hỏi phải tuyển chọn được những tổ yến thô ban đầu có đặc tính: tổ to, hình dáng tổ đẹp, rất ít lông, rất sạch và hầu như không có tạp chất.      

Vì quá trình sơ chế rút lông khô (nhặt sạch mà không cần làm ẩm nhiều) nên dòng Yến rút lông khô nguyên tổ vẫn còn giữ được mùi tanh nhẹ đặc trưng của tổ yến tự nhiên. Khi chế biến, yến có thể nở to ra gấp 2 - 3 lần, và giữ nguyên dưỡng chất ban đầu của tổ yến.    

Do những đặc điểm trên nên Yến rút lông khô nguyên tổ là dòng yến sào thượng hạng, có giá bán cao hơn hẳn hầu hết các dòng yến sơ chế và tinh chế khác.    

2.3.4 Yến tinh chế là gì?

Yến tinh chế là những loại tổ yến được chế biến bằng cách ngâm qua nước cho tổ yến giãn nở ra; rồi làm sạch hết lông và tạp chất; sau đó đắp yến vào một khuôn định hình, tạo thành một tổ yến mới và mang đi sấy khô. Tổ yến mới này được gọi là tổ yến tinh chế.    

Yến tinh chế đa số được làm từ những tổ yến gãy, vỡ trong quá trình thu hoạch hay trong khi xử lý sơ chế.   Yến tinh chế có trọng lượng nhẹ hơn yến khô. Khi chưng, yến tinh chế chỉ nở thêm được khoảng ½ - 1 lần so với ban đầu.    

Để tạo ra các khuôn yến tinh chế hoàn chỉnh, người thợ sẽ tận dụng các sợi yến dài để đắp lên trên bề mặt khuôn yến, đắp ở phía dưới là lớp yến xơ mướp hoặc yến vụn và hai bên là 2 chân yến. Giá thành và chất lượng của các loại yến tinh chế này thường phụ thuộc vào độ dày, độ dài của bề mặt sợi yến bên trên.    

- Yến tinh chế hai mặt sợi là gì?  

  Chính là các loại yến tinh chế có một lớp sợi bề mặt bên trên, thêm một lớp sợi bề mặt bên dưới, ở giữa là lớp yến sơ mướp hoặc yến vụn.    

Yến tinh chế 2 lớp sợi - là dòng yến tinh chế có thêm một lớp sợi ở bên dưới bụng của tổ yến.

2.4  Phân loại theo kết cấu thành phần của một tổ yến  

Dựa theo kết cấu thành phần của một tổ yến, chúng ta thường được nghe các tên gọi:  yến sợi, yến xơ mướp, yến vụn, chân yến, bụng yến.    

- Yến sợi:

Chính là chỉ các loại yến có lớp bề mặt sợi bên trên. Bao gồm cả các loại yến rút lông nguyên tổ và yến tinh chế sợi.  

- Yến xơ mướp:

Là chỉ các loại yến tinh chế được định hình khuôn bằng các lớp yến ngắn, vụn gãy (không có bề mặt sợi dài bên trên); nhìn như các lớp xơ trong quả mướp nên gọi là yến xơ mướp.  

- Yến vụn:

Đôi khi được hiểu yến vụn chính là yến xơ mướp. Thực tế thì yến vụn có thể là loại yến còn ngắn hơn cả yến xơ mướp, được thu lại trong quá trình trà, sát làm sạch yến.  

- Yến baby hay yến viên baby:

Là loại yến tinh chế, được định hình vào các khuôn tròn thành viên nhỏ, đường kính khoảng 2 – 3 cm (1-2g yến/viên), đủ vừa chưng cho một bữa ăn dành cho em bé nhỏ hoặc người già.  

  - Chân yến

Là bộ phận đế của tổ yến, giúp cố định tai yến vào vách đá hay thành nhà. Nếu như phần bề mặt yến là kết cấu dạng sợi mảnh, dài thì phần chân yến thường là một kết cấu khá lớn và dày.  

- Bụng yến:

Là phần mặt dưới của một tổ yến tinh chế. Phần bụng yến này đa phần được đắp bằng các lớp yến xơ mướp để làm dày tổ yến lên.        

3. Yến sào loại nào tốt nhất?  

 - Yến sào tốt nhất chắc chắn là loại yến sào nguyên chất 100% tự nhiên, không ngâm nước, không qua xử lý hoá chất, không pha trộn tạp chất, không tẩm đường,… Đây là loại tổ yến giữ được nguyên vẹn nhất giá trị dinh dưỡng thiên nhiên vô giá của yến sào. Bởi vậy, lại khẳng định thêm một lần nữa, tại vì sao loại Yến sào rút lông khô nguyên tổ lại được ưa chuộng và có giá thành đắt đỏ hơn hẳn các loại yến khác là vì vậy.  

Yến nguyên tổ rút lông và Yến rút lông khô nguyên tổ - thường là 2 dòng yến được những khách hàng sành ăn đánh giá tốt nhất, ngon nhất, đáng tiền mua nhất

- Tuy nhiên, trong quá trình xây tổ, con chim yến không thể “điều chỉnh” được trong nước dãi của nó, rằng: chỗ này thì cho nhiều dưỡng chất hơn, chỗ kia thì cho ít dưỡng chất đi, đúng không? Cho nên, dù là yến vụn, yến xơ mướp, hay chân yến, yến sợi,… thì về thực tế, các dưỡng chất trong các bộ phận của một tổ yến sào là gần như giống nhau. Chỉ có chăng là khác nhau về cảm nhận khi ăn và thưởng thức mà thôi. Ví dụ: chân yến thì ăn dai giòn sừn sựt, còn yến xơ mướp hay yến vụn thì ăn mềm hơn.  

- Nên tìm mua các loại yến sào có nguồn gốc xuất xứ uy tín, quy trình chế biến tinh chế an toàn, để đảm bảo dinh dưỡng cho cả nhà bạn nhé. Tại HeliFine.vn, chúng tôi cam kết chỉ cung cấp các loại yến sào nguyên chất tự nhiên 100%, không pha trộn, không tẩm đường. Mời các bạn tham khảo các loại Yến Sào Heli tại đây

>> Có thể bạn quan tâm: 

• Ăn yến khi nào tốt nhất?
• Mẹo hay phân biệt tổ yến thật yến giả chỉ trong chớp mắt
• Thành phần của yến sào và công dụng đối với sức khỏe

Hoang Dung

(HeliFine Team)